thuyết ấy. Đạo Phật cũng vậy, trải qua mấy ngàn năm kể từ nơi Ấn Độ xa xôi ấy, chánh pháp vẫn rạng chiếu với nhiều sắc màu rực rỡ khắp năm châu. Đó là nhờ công lao không ít của các “sứ giả Như Lai”, những người đã biết tự trang nghiêm giới thân, trau dồi đức hạnh, huân tập giới đức của chính mình. Từ đó, người con Phật đã hoằng truyền chánh pháp không những bằng khẩu giáo mà còn bằng thân giáo, đem lại lợi ích lớn lao cho tất cả chúng sanh.
Thời đức Phật còn tại thế, các vị Tỳ kheo sau khi tìm nơi yên tĩnh như dưới gốc cây hay trong các khu rừng vắng để tọa thiền quán tưởng đạt đến sự an tịnh của tự thân xong thì đức Phật mới dạy các vị Tỳ kheo “Hãy đi khắp nơi vì lợi lạc và hạnh phúc của số đông, do lòng từ bi đối với cuộc đời, vì lợi lạc và hạnh phúc của Trời và Người”. Khi đó chư Tăng đã đem giáo lý của Phật truyền bá vào đời sống, từ đây mở ra con đường nhập thế và nhập thế trở thành một nhiệm vụ không thể tách rời trong quá trình hoằng pháp lợi sanh. Mỗi giai đoạn lịch sử, thuận theo trào lưu tiến hóa và nhu cầu xã hội, định hướng hoằng pháp cũng được thể hiện qua nhiều phương cách, tùy theo yếu tố con người và bối cảnh thời đại. Mỗi thời đại khác nhau, quốc độ khác nhau đòi hỏi vai trò và kỹ năng của vị “sứ giả Như Lai” cũng khác nhau. Trong bài tham luận ngắn này, chúng tôi xin trình bày ba mẫu người hoằng pháp với ba thời đại khác nhau: Thời Phật giáo nguyên thủy; Phật giáo Đại thừa và thời đại công nghệ 4.0.

1. Người hoằng pháp trong thời Phật giáo Nguyên thủy

1. Thích Tuệ Sỹ dịch và chú, “Kinh Trung A hàm I”, Nxb. Phương Đông, 2012, tr.5.

nghĩa nhiệm vụ “lợi tha” hay công việc hoằng dương chánh pháp phải được xây dựng trên cơ sở là người hiểu rõ, thực hành Phật pháp chứ không phải không hiểu không thực hành Phật pháp. Có thể nói đây là 7 điều kiện này, cơ bản định hướng cho việc tu tập cũng như việc hoằng truyền Phật pháp.

1. 1. Biết pháp:

1. 2. Biết nghĩa:

1. 3. Biết thời:

2. Sđd.
3. Sđd.

Đây là nói vị Tỳ-kheo nên biết thời nào nên áp dụng phương pháp nào? Hay thời nào để giảng thuyết; thời nào để chất vấn; thời nào để tu tập, thời nào để thiền định... biết tùy thời tùy lúc để làm những việc thích hợp. Nói cách khác đó là khế thời. Nói năng hay im lặng, hành động hay ngồi yên đều hợp thời, đúng chánh pháp.

4. Biết tiết độ:

5. Biết mình:

6. Biết chúng hội:

“…Biết đây là chúng hội Sát-lợi, đây là Phạm chí, đây là chúng hội Cư sĩ, đây là chúng hội Sa-môn. Ở nơi các chúng hội ấy, ta nên đi như

5. Sđd.

pháp, tùy thuận pháp, thực hành đúng như pháp; và hạng không biết pháp, không biết nghĩa, không hướng về pháp và thứ pháp, tùy thuận pháp và thực hành đúng như pháp. Người biết pháp, biết nghĩa, hướng về pháp và thứ pháp, tùy thuận pháp, thực hành đúng như pháp là hơn; người không biết pháp, không biết nghĩa, không hướng về pháp và thứ pháp, không tùy thuận pháp, không thực hành đúng như pháp là thấp kém. Hạng biết pháp, biết nghĩa, hướng về pháp và thứ pháp, tùy thuận pháp, thực hành như pháp lại có hai hạng: 9. Tự làm ích lợi cho mình và cũng làm ích lợi cho người khác…; và hạng không tự làm lợi ích cho mình và cũng không làm lợi ích cho người… Nếu người nào tự làm lợi ích, cũng làm lợi ích cho người, làm lợi ích cho mọi người, xót thương thế gian…Người ấy là bậc nhất là lớn, là trên, là tối cao, là hơn hết, là tôn quí, là tuyệt diệu giữa mọi người khác.”8
Qua đoạn kinh văn trên chúng ta thấy rằng, Biết sự hơn kém của người là sự so sánh phân biệt giữa pháp cao và pháp thấp, giữa pháp có lợi lạc và pháp không lợi lạc, pháp thế gian và pháp xuất thế gian. Mỗi hành giả cần phải phân biệt rõ ràng các pháp ấy, pháp nào là pháp đưa đến sự giác ngộ và giải thoát, pháp ấy cần phải chọn lựa và thực tập, pháp nào làm cản trở cho sự tu tập, phát triển tuệ giác, pháp ấy cần phải xả bỏ.
Như vậy, thông qua bài kinh này chúng ta thấy rằng, bảy điều kiện cần và đủ không ngoài hai mục đích “tự lợi” và “lợi tha” mà đức Phật đã dạy. Hai mục đích này đan xen qua lại tạo nên một người giảng sư chuẩn mực.

2. Người hoằng pháp trong Phật giáo Đại thừa

• Nhà Như Lai ở đây là tâm Từ Bi. “Từ năng dữ lạc, bi năng bạt khổ” nghĩa Từ là ban vui, Bi là cứu khổ. Cho vui khi thấy chúng sanh yên lành, cứu khổ khi thấy chúng sanh đau khổ. Người giảng sư với Từ tâm đến với người, mang niềm vui cho họ, với Bi tâm giúp họ thoát khỏi khổ đau ràng buộc. Chính vì muốn ban vui cứu khổ, nên từ

động nào là ác, nên họ mới xử tệ với chúng ta. - A-nan, Như Lai ra đời vì làm lợi ích cho mọi người, vì cứu khổ chúng sanh, cũng như người thầy thuốc hay là cốt để trị những người đang đau khổ vì bệnh trầm trọng. Dân chúng ở đây như những người bệnh nặng, Như Lai cần phải có mặt để giáo hoá họ, còn dân chúng ở thành Tỳ-xá-ly hay Vương Xá giống như những người bệnh nhẹ không cần đến Thế Tôn, thì đến để làm gì? Những người đó nghe như vậy liền đến đảnh lễ quy y với Thế Tôn. Nhiều câu chuyện như vậy về hạnh nhẫn nhục của đức Phật giúp chúng ta thấy rằng, Đức Thế Tôn nhẫn nhục với tất cả, với lòng từ bi chứ không như nhẫn của thế gian là nhẫn chịu nhưng ôm hận trong lòng.
Mỗi vị giảng sư cần trang bị tâm nhẫn nhục, nhẫn nhục để mang quyền lợi cho người, chứ không phải nhẫn chịu để mang lợi về mình; có như vậy, nhẫn nhục mới có ý nghĩa cao quý. Được như vậy thì vị giảng sư đã và đang mặc áo Như Lai rồi. Khi đã khoác áo giáp nhẫn nhục của Như Lai, vị giảng sư sẽ đi vào cuộc đời một cách an bình, không sợ bất kỳ phong ba bão táp nào dù là “bát phong”9.

• Tòa Như Lai là tòa pháp không. Không đây có nghĩa là vô tự tánh của các pháp. Tất cả các pháp đều vô tự tánh, vì vô tự tánh nên bất khả đắc chứ không phải hoàn toàn là trống không. Ngồi tòa Như Lai, tức phải biết các pháp trong thế giới sinh diệt như mộng huyễn, bọt nước. Không có một hình thể cố định, xoay vần chuyển biến qua lại. Biết được như vậy để không chấp trước, vướng kẹt, thì sẽ khỏi khổ đau.

3. Nhà hoằng pháp thời đại công nghệ 4.0

9. Bát phong là Tám ngọn gió: lợi-suy, hủy-dự, xưng-cơ, khổ-lạc, là lợi dưỡng - suy hao, hủy báng - tán thán, tôn kính - chê bai, đau khổ - vui mừng, hay còn gọi là được - mất, khen - chê, tốt - xấu, khổ đau - hạnh phúc.
10. Công nghệ 4.0 là gì? Tác động của công nghệ 4.0 với nhân loại. http://congng- hehanoi.edu.vn/cong-nghe-4-0-la-gi.html.

Các cuộc cách mạng công nghiệp con người đã trải qua gồm:

• • Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên xuất phát từ năm 1784, xảy ra khi người ta biết dùng hơi nước và máy móc để thay cho sức người mở ra một kỷ nguyên mới cho nhân loại.
  • Cuộc cách mạng công nghiệp thứ 2 xảy ra từ năm 1870, khi con người tạo ra điện - dây chuyền sản xuất và các mô hình sản xuất quy mô lớn tăng năng suất lao động.
  • Cuộc cách mạng công nghiệp thứ 3 xảy ra khi máy tính ra đời vào những năm 1970, bắt đầu cho một loạt thay đổi về cách người ta xử lý thông tin và tự động hóa bằng robot.
  • Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Cuộc cách mạng này diễn ra từ những năm 2000 nhờ sự kết hợp giữa các công nghệ lại với nhau, xóa đi ranh giới giữa vật lý, kỹ thuật và sinh học. Khi đó, máy tính, tự động hóa và con người sẽ cùng nhau làm việc theo một cách hoàn toàn mới. Nhờ thuật toán machine learning, những hệ thống máy tính sẽ học hỏi và điều khiển máy móc mà cần rất ít, thậm chí không cần tới sự can thiệp của con người.
  • Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tạo ra bước nhảy vọt trong các ngành nông nghiệp, thủy sản, hóa học, vật liệu, chế biến thực phẩm, bảo vệ môi trường…Tăng năng suất sản xuất, chất lượng sản phẩm tăng cao, giá thành giảm. Con người không phải làm việc trong môi trường nguy hiểm, không phải làm những công việc nhàm chán vì đã có máy móc thay thế. Chất lượng sản phẩm được đảm bảo do kiểm soát được từ khâu nguyên vật liệu cho đến khi thành hình và chuyển đến tay người tiêu dùng.

Youtube tìm chủ đề mình muốn nghe thì sẽ có nhiều vô vàn, các băng đĩa giảng pháp được bày bán cũng rất nhiều, thông tin báo chí truyền thông ngày càng rộng, chính vì thế nên các vị Phật tử bây giờ đã có một kiến thức nhất định về giáo lý, họ có kiến thức về sư phạm nên khi tham học giáo lý thì họ nắm bắt rất nhanh và chắc chắn.
Trong thời đại như vậy thì nhà hoằng pháp phải có vai trò và kỹ năng như thế nào? Thiết nghĩ, một xã hội như vậy đòi hỏi người hoằng pháp ngoài những kỹ năng, đức hạnh cần và có ở hai mẫu người trên thì cần trang bị cho mình một kiến thức cần thiết về công nghệ thông tin, để dễ dàng kịp thời theo kịp thời đại và dễ dàng đưa giáo lý của đức Phật vào đại chúng. Chúng tôi mạo muội đưa ra tư cách của người hoằng pháp cần phải có như sau:
-Thứ nhất, người sứ giả Như Lai phải hội đủ được những phẩm chất căn bản của một người xuất gia. Song song với việc trau dồi kiến thức Phật pháp, cần phải có sự nỗ lực của tự thân tu tập, thực hành tứ oai nghi. Nói cách khác phải có đạo hạnh, giới đức trang nghiêm.

• Thứ hai, phải có kiến thức vững chắc về nội điển và Ngoại điển, luôn luôn cập nhật và nâng cấp kiến thức của mình hàng ngày.
• Thứ ba, vị giảng sư ngoài việc trau dồi kiến thức Phật học, kỹ năng thuyết giảng còn phải trang bị cho mình một khả năng nhất định về công nghệ thông tin và tiếp tục bổ sung, nâng cấp trình độ công nghệ để đáp ứng được tính linh hoạt, cấp bách của nền công nghệ mới. Để từ đó đẩy mạnh đổi mới và ứng dụng các công nghệ hiện đại thông qua việc xây dựng các trang mạng Online để hoằng pháp.
• Thứ tư, nâng cao trình độ ngoại ngữ: Trong việc lĩnh hội kiến thức ứng dụng công nghệ mới, đòi hỏi nhà Hoằng pháp phải có trình độ ngoại ngữ cơ bản, có như vậy mới dễ dàng thâm nhập được vào các môi trường hoằng pháp ở hải ngoại.